PIP 63 - 2011

Is het wenselijk om ook in kleutergroepen de inhoud van het onderwijs door methodes of programma’s te laten voorschrijven? Veel mensen zijn ervan overtuigd dat een programmagerichte aanpak niet goed is voor peuters en kleuters. Helma Brouwers zet de bezwaren op een rij.

In Nederland mogen kinderen naar de basisschool op de dag van hun vierde verjaardag. Dit betekent dat er in groep 1 gedurende het hele jaar kinderen instromen. Het kind dat in juli vier wordt, gaat na de zomervakantie op school beginnen, een kind dat in oktober vier wordt, start ergens rond de herfstvakantie en een kind dat in april vier wordt, rond de meivakantie. Dit betekent dat kinderen dus niet allemaal even lang op school zitten. In de praktijk betekent dit vooral dat kinderen niet
even lang in de kleuterbouw zitten.

De narratieve didactiek van het vertellen, dicteren en dramatiseren van verhalen door kinderen wordt op veel scholen in de Verenigde staten uitgevoerd en erkend voor de invloed die het heeft op de
sociale, narratieve en taalontwikkeling van jonge kinderen.

Het idee dat we kinderen kunnen maken zoals we ze willen hebben, heeft afgedaan. Wanneer we kinderen de kans willen geven om te mogen zijn zoals ze zijn, zullen we onze benadering moeten bijstellen.

Het gebruik van programma’s voor Voor- en Vroegschoolse educatie (VVe) neemt sterk toe. Zeker nu ook vanuit de politiek aan de gemeenten de opdracht is gegeven om die programma’s uit te
voeren voor kinderen die risico lopen op een ontwikkelingsachterstand. Het debat tussen voor- en tegenstanders wordt bemoeilijkt doordat de verschillende posities worden gedragen vanuit sociologische standpunten en idealisme: ieder kind, ook die uit achterstandssituaties, moet de mogelijkheid krijgen om zich optimaal te ontwikkelen. Daarnaast speelt echter ook de pedagogische discussie: hoe leren kinderen? Wat leren kinderen tussen 0 en 6 jaar en wat leren ze daarna? Wat zijn de precieze voorwaarden voor een optimale kans op een goede schoolloopbaan? De verschillende perspectieven spelen in de volgende analyses van de VVe-praktijk een belangrijke rol. sieneke Goorhuis-Brouwer en Cathy van Tuijl zijn het er wel roerend over eens dat er geen talent
onbenut mag blijven en dat de begeleiding van het jonge kind om pedagogische medewerkers van hoge kwaliteit vraagt.

Zevenendertig jaar geleden bracht ik mijn kind naar de kleuterschool en maakte een praatje met de kleuterjuf. Ze vertelde hoe het allemaal veranderde. ‘Ouders van nu hebben alles’, zei ze, ‘in deze wijk hebben ze allemaal een televisie, zelfs een kleurentelevisie, en nu is hun kind hun project geworden.’ Een kleuterjuf, begin jaren zeventig, wat is het lang geleden, dat ze dat toen
al zag, en wat zag ze het goed!