PIP 32 - 2006

Terwijl spreken over het geweten in de pedagogiek lange tijd taboe is geweest, groeit tegenwoordig het inzicht dat het geweten in het alledaagse leven een belangrijke rol speelt en dat daarom aan gewetensopvoeding aandacht besteed moet worden. In het aprilnummer van Pedagogiek in Praktijk hield Tom Kroon een pleidooi voor een nieuwe gewetenspedagogiek. In dit vervolgartikel legt hij uit aan welke voorwaarden een goed functionerend geweten voldoet en hoe je kinderen opvoedt tot gewetensvolle personen: door voorleven, gevoelens tonen, expliciteren, uitleggen en grenzen stellen.

De gewetenspedagogiek mag weer terug zijn van weggeweest, haar gedachtegoed blijft omstreden. Als er al zoiets bestaat als een geweten – een innerlijk kompas waarop we kunnen varen – dan is het volgens Ton Beekman een uitermate zwabberig kompas, dat zelden enkelvoudige en zekere antwoorden biedt op existentiële vragen. Maar ook als het om meer alledaagse zaken gaat overschatten we in ons appèl op gewetensvolle zelfbepaling de vrijheid van menselijk handelen. Beter is het om mensen te zien als auteur van hun eigen levensverhaal.

Sinds enkele jaren lopen mbo-studenten Zorg en Welzijn van het Horizon College stage in het Roemeense Centrule Recuperare, een herstelcentrum voor mensen met een handicap in Boekarest. Een bijzondere ervaring voor de Nederlandse studenten, die hiermee hun blik verbreden, maar ook voor de medewerkers en cliënten van het Roemeense herstelcentrum, die kennismaken met nieuwe vormen van activiteitenbegeleiding. Ria Balm sprak met Inez de Loor van het Horizon College over deze bijzondere uitwisseling. Daarnaast vertellen stagiaires over hun ervaringen.

Met enige regelmaat klinkt de roep van politici en bestuurders om verplichte opvoedingsondersteuning aan risicogezinnen. Volgens Elze Valk missen deze voorstellen elke legitimiteit en werken ze discriminatie in de hand. Ongerechtvaardigde inmenging geeft eerder aanleiding tot frustratie en boosheid dan tot empowerment en een meewerkende houding.

Verontrustende berichten over geweldsincidenten, drugsgebruik en criminaliteit op scholen geven aanleiding tot zorgen over schoolveiligheid. Al vijf jaar lang wordt er op Rotterdamse scholen voor voortgezet onderwijs hard gewerkt aan het verbeteren van die veiligheid. Preventie en repressie gaan
daarbij hand in hand: naast persoonlijke aandacht en leerlingen participatie wordt ook verscherpte toegangscontrole toegepast.