Sozio 6 - 2013

Niet oordelen maar inzicht geven
Preventie, zelfmanagement en volwaardig burgerschap staan momenteel centraal bij het begeleiden van cliënten in de ggz. Dat vereist een grotere rol voor het bestaande steunsysteem van cliënten. Maar hoe kun je meer vragen van mensen die juist zo uitgeput zijn dat ze de zorg niet meer zelf aankunnen? De contextuele benadering biedt handreikingen.

De cirkels van Van Dijk. Het model is bijna 35 jaar oud en wordt nog steeds gebruikt. Martine Delfos vulde het aan voor onze moderne tijd. Het model is erg bruikbaar voor hulpverleners bij het tackelen van verslavingsproblemen van cliënten, betoogt ze.

De cirkels van Van Dijk
De Nederlandse psychiater en hoogleraar Kuno van Dijk (1924-2005) heeft in 1979 op uitstekende wijze de problematiek beschreven en in beeld gebracht met een model dat bekend is geworden als De cirkels van Van Dijk. Dit model heeft niet aan kracht ingeboet en kan “vertaald” en toegepast worden op de huidige pro￾blematiek van verslaving met gebruik van moderne ken￾nis van het functioneren van het lichaam, met name de hersenen. Een modernisering die ik dan ‘revisited’ noem.
Het is een model van in elkaar grijpende cirkels die de verschillende factoren die een rol spelen bij verslaving representeren en de wijze waarop ze op elkaar inwer￾ken. Het wordt nog steeds gebruikt in de verslavingszorg, maar zou proactief gebruikt kunnen worden, niet alleen als psycho-educatief materiaal, maar als een continu werkprogramma en voor pubers als een onderwerp dat onderzocht moet worden.
Er zijn vijf cirkels: de cirkel van de stof; de lichamelijke cirkel; de neurofysiologische (farmacologische) cirkel; de psychische cirkel en de sociale cirkel.